Fanm Ayisyèn yo ap fè fas ak anpil gwo defi nan batay yap mennen pou egalite dwa yo nan sosyete a.
De jou an jou obstak medam yo ap fè fas nan peyi a vin pi plis e yo diferan youn de lòt, sa ki pi kouran yo se sitou vyolans sou fanm, vyòl, kadejak avèk difikilte ke yo genyen pou yo jwenn travay ak swen lasante.
Vyolans sou fanm se pami nan pwoblèm majè ke medam yo rankontre an Ayiti. Fanm yo souvan viktim vyolans fizik, seksyèl ak sikolojik, swa nan men mari yo, nan travay yo, nan men bandi e menm timoun 2 zan pa epanye san konte gason kap vyole timoun ki rete lakay yo, yon pratik kap devlope pi plis chak jou nan sosyete a.
Gen anpil ka kote nou jwenn moun ki fè tèt yo pase pou pastè itilize non BonDye pou manipile moun, fanm yo konn prensipal viktim moun sa yo sitou ak konsèp papa espirityèl la. Yo profite de vilnerabilite fanm yo pou yo kouche yo, Ansent yo E souvan yo konn menm bat yo nan sèvis yo kòm kwa, yap chase demon nan tèt yo. Movèz pratik sa yo la lontan e yo repete anpil nan sosyete a, jiskaprezan anpil fanm kontinye ap sibi legalman stil de vyòl sa yo.
Inegalite ekonomik lan se yon lòt gwo baryè tou pou medam yo, nan sektè tankou edikasyon, sante, agrikilti ak endistri yo, li vrèman pa fasil pou medam yo entegre yo e sa ki jwenn chans yo anpil fwa yo pa touche lajan yo merite a, si yo ta vle jwenn pwomosyon patron yo konn mande yo pou yo kouche ak yo, yon lòt fòm vyòl ki trè popilè nan sosyete a.
Fanm ayisyèn yo tou fè fas ak pwoblèm nan koze lasante tankou; mouri pil pa pa pakèt nan akouchman akoz yo pa jwenn bon swen san konte kantite ka VIH/SIDA yo ki vin pi plis chak jou akoz pa genyen yon bon sansibilizasyon ki fèt sou sa ni jwenn akonpanyeman leta pou tretman yo sitou nan zòn defavorize yo.
Nou pap bliye gwo kanpay sikolojik ki anvayi tout peyi a kote anpil atis pran plezi nan fè mizik kote yap preche vyolans sou fanm, reprezante yo kòm objè seksyèl nan video yo akonpanye de pil vye slogan yap lanse. Malerezman nou toujou wè yon seri de fanm nan video mizik sa yo oubyen toupatou nan program ap chante danse mizik sa yo kap devalorize yo san yo pa rann yo kont enpak sikolojik sa genyen sou vi yo, nan yon sosyete kote li difisil pou yo entegre. Sa pouse nou dirèkteman a soulinye gwo pwoblèm edikasyon ke peyi a genyen e ki rann medam yo ap sibi de jou an jou pil move tretman kap desann valè yo.
Solisyon ki posib yo se; kreye bon jan lwa akonpanye de gwo sanksyon pou fè respekte dwa medam yo epi amelyore aksè fanm dwe genyen nan travay yo ak ranfòse patisipasyon yo nan sektè; edikasyon, sante, ekonomi ak jidisyè.
Medam yo dwe regwoupe yo an asosiyasyon nan chak sektè ke yap evolye non sèlman pou fè respekte dwa yo men tou pou anpeche yo sibi move tretman.
Lèw pale de fanm, li pa dwe rezime ak fè travay domestik, okipe gason ak fè pitit sèlman.
Medam yo dwe jwenn posibilite pou yo bay patisipasyon pa yo nan devlopman e avansman sosyete a antanke bon sitwayen, menm jan sa fèt nan anpil lòt peyi.
Li enpòtan pou n fè konnen ke lit pou dwa fanm yo respekte nan peyi dAyiti an 2023 rete jiskaprezan yon gwo gwo batay sitou lè nap konsidere inegzistans leta ak irresponsabilite sosyete sivil la.
Comments